Iemand aanspreken op horkerig gedrag

Horkerig gedrag kan de gemoederen in een organisatie behoorlijk bezig houden. Op een botte manier werk aan iemand geven, met een verveelde blik in de vergadering zitten of onbehouwen commando’s geven: het is het type gedrag van één persoon of enkelingen dat zorgt voor een onprettige werksfeer voor velen. Hoe heb je er minder last van? Heeft het zin zo’n iemand aan te spreken op horkerig gedrag? En hoe doe je dat dan?

Verzachtende omstandigheden

Het zal je wellicht verbazen, maar de hork is niet per sé bezig met jou te kleineren of bewust oninteressant te vinden.
Horkerig gedrag komt ook voort uit prestatiedruk, gedrevenheid, focus op taken afmaken en resultaten.
Zie het als verzachtende omstandigheden voor de hork. Dat heeft allemaal niets met jou te maken.

In het moment is het superirritant zo’n verveelde blik of minachtende toon. Maar wie weet werkt het volgende voor jou om te relativeren: draai het om, kijk en luister naar zoveel onhandig lomp gedoe en wees blij met jezelf! Treurig toch deze hork, met zijn/haar emotionele armoede, blij dat ik wel aandacht kan hebben voor taak én relatie.

Soms zijn er mensen onbedoeld horkerig, bijvoorbeeld in het autisme spectrum. Horkerigheid is in zo’n geval te zien als onvermogen. Er is dan zeker geen opzet of sprake van een bewuste keuze om horkerig te communiceren. Zorg dat je deze personen niet te direct of te hard benaderd, maar geef deze ‘horken’ tools en zie ook hun bijzondere kwaliteiten.

Veel dominante, soms horkerige personen zijn meer bezig om hun doelen te bereiken, dan om jou bewust ongemakkelijk te laten voelen.

Heeft iemand aanspreken op horkerige gedrag zin?

Vanuit jouw perspectief heeft het zeker zin, als je er echt ook klaar mee bent. Als je ervoor wilt gaan om dit patroon voor jezelf wilt doorbreken. Als je je weer stoort aan jezelf, dat je het weer gewoon hebt laten gebeuren. Leuk die verzachtende omstandigheden, maar hij/zij moet weten dat dit niet de manier van communiceren is. Zie ook mijn blog over bewust uit je comfortzone stappen.

Doe het in dat geval voor jezelf en verwacht in eerste instantie niet, dat de hork makkelijk zijn/haar gedrag zal veranderen. Ga er maar minimaal vanuit, dat de hork jouw gedrag zal opvatten als zielig, slachtofferig, soft, niet-efficiënt en tijdrovend gedoe en ziet eerder een bevestiging voor de juistheid van zijn/haar taak- en prestatiegerichte benadering.

Toch kan een persoon, die niet per se aardig gevonden hoeft te worden en dus horkerig gedrag kan vertonen, een zekere plotselinge directheid ook best waarderen: ‘He hallo? Ik vind het prima om dit van je aan te nemen, maar kan je dan even op een andere manier doen? Iets vriendelijker, even aankijken? Dat zou ik fijn vinden!’

Ik heb geen zin in een onderdanige houding of een slechtere relatie

Een hork proberen te zien als een mens die ook zijn/haar best doet of de insteek ‘kun je rekening houden met hoe jij op mij overkomt?’ vind je mogelijk te ‘onderdanig’ en de omgekeerde wereld. Die ander is toch schuldig, die is toch de Hork? Moet ik dan mild zijn en lief vragen e.d.? Die emoties zijn logisch en begrijpelijk. Maar als het emotioneel bekvechten gaat worden, dan zal dat de relatie niet verbeteren. Mijn advies: realiseer je, dat jij met de interventie de krachtigste partij bent. Jij wilt verandering en neemt initiatief. Jij maakt een duidelijk punt ‘Ik heb daar last van en wil dat je dat weet!’ Maar wees OOK menselijk: ‘Ik zie ook wel hoe hard je werkt.’ of: ‘Zou je daar rekening mee houden?’ Of misschien zelfs ‘Hoe zie jij dat?’

Horkerigheid zien als machtsspel

Uiteraard is horkerig gedrag ook te zien als een bewuste keuze van de hork. Om het signaal mee te geven, dat jij niet zo belangrijk bent. Een manier van gedragen om jouw positie te ondermijnen. Mocht je dit zo zien, dan is constructieve feedback geven lastig. Er is vanuit jouw kant namelijk alleen het verwijt, dat de hork vervelende spelletjes aan het spelen is. En uiteraard zie je keer op keer bevestiging hiervan. Niet alleen richting jou, maar ook richting anderen. Die dit ook zo zien. An sich niet heel erg om dit in stand te houden. De hork speelt spelletjes en jij kan er niets aan doen.

De enige manier om hier iets in te doorbreken vanuit jouw kant is toch te kijken of je een wat meer onderzoekende en ook relativerende houding kunt kiezen. Dan ontstaan ruimte voor het volgende: ‘ik wil je misschien iets ongemakkelijks vragen. Ik vind het zelf best ongemakkelijk. Laatst toen ik dat idee inbracht dan komt jou reactie op mij over alsof je niet geinteresseerd bent. Ben je je daarvan bewust of overval ik je hiermee?’

Succesvol aanspreken op horkerig gedrag

Een hork aanspreken kan ook zeker succesvol zijn. Wil je ook effect sorteren op de ander én makkelijker aanspreken, neem dan de volgende tips in acht:

• Kies tevoren een krachtige houding en probeer je geen slachtoffer te voelen. Kijk jezelf in een denkbeeldige spiegel en zeg: ‘Ik kan blijven klagen met andere gelijkgestemden die ook last hebben van de hork, maar ik ben nu krachtig en er klaar mee. Ik probeer ten minste iets en ga er wat van zeggen. Ik ben aan de bal en we gaan het zien.
• Bespreek tevoren met een collega, dat je dit gaat doen. Hij/zij zal jou dapper vinden en succes wensen. En sowieso trots op je zijn, wat je durft. En dat je vervolgens in het gesprek je duidelijke punt maakt maar wel met menselijkheid en mildheid heeft niets met onderdanigheid te maken.
• Begin met de verzachtende omstandigheden. Zeg zaken, waar de Hork zich in zal herkennen. Misschien ziet hij/zij hier wel een compliment in: ‘Beste Hork, ik weet dat juist jij onder druk staat/je gefocussed bent op die deadline/de vergadering al best lang duurt …’
• Probeer vervolgens op een zelfreflectieve toon en woordkeuze over te dragen, hoe het gedrag op jou overkomt en wat je zou willen. Realiseer je ook, dat je niet de enige zult zijn. Dat maakt het makkelijker. Iets in de trant van: ‘Als jij dat doet/zegt, dat is ongemakkelijk voor mij. Zo zit ik in elkaar. Zou jij daar rekening mee kunnen houden?’ Zie ook mijn Blog ‘feedback geven’. Hoofdzaak is, dat je jezelf niet moreel superieur moet vinden. In bepaalde situaties heeft de hork niet eens door dat hij/zij horkerig is. Zo wordt het niet zozeer een verwijt, maar meer een constatering van oorzaak en gevolg wat je wilt aankaarten. Dit neemt natuurlijk niet weg, dat dit ongemakkelijk zal zijn omdat je punt toch ook hard en kwetsbaar tegelijk is.
• Mocht dit spelen in een vergadering of samenwerking: regel tevoren medestanders, die kunnen zeggen: ‘Ja, dat vind ik ook.’ of ‘Goed dat je dat zegt, ik herken dat.’

Niemand kan weerstand bieden tegen ‘Dat is hoe ik in elkaar zit, kun je daar rekening mee houden?’

Voor fijnproevers en gevorderden:

Check de aanname, dat het horkerige gedrag kwam door de werkdruk/lange vergadering e.d.: ‘Vond jij inderdaad, dat de vergadering zo lang duurde?’ Probeer vervolgens een goed gesprek te hebben over mogelijke oorzaken van het gedrag.

Complimenteer de hork, als het horkerige gedrag iets minder is geworden. Dominante personen vinden het soms een leuk spel om tegenwicht te krijgen. Probeer dit spel on your terms mee te spelen, met humor en een knipoog:
‘Je gooit de stapelpapieren al iets minder hard op mijn bureau. Dankjewel’.
‘Je kijkt al iets minder ongeïnteresseerd, maakt je een stuk aantrekkelijker!’.