19 aug Feedback geven

“Sorry, maar als je op deze toon tegen me praat …” zei ik tegen mijn vrouw “… dan heb ik geen zin om naar je te luisteren.”

Het was nogal wat, deze feedback van mij. Want zo praat ik liever niet met mensen. Zeker niet met mijn eigen lieve vrouw.

Het een en ander is het gevolg van een patroon tussen ons, waarbij zij mij vaker confronteert met wat ik anders/beter kan doen en ik vaak zeg, dat ze daar een punt heeft. Dat heeft ze dan ook! Dat werkt eigenlijk al jaren prima. Tot ik een keer klaar was met die soms wat betweterige toon. Tja …

En toen die feedback. Maar vooral: superspannend voor een aaibare labrador als ik.

Waarom is feedback geven zo moeilijk

Waarom dit soort feedback geven (of ook: je grens aangeven) zo moeilijk is, is omdat we een risico voelen, dat de ander er niet constructief mee om zal gaan. De ander kan namelijk kwaad worden, onbegrip tonen of je zelfs belachelijk maken.

En dat zogenaamde ‘sociale risico’ van feedback geven vinden de meeste mensen zo groot, dat ze het niet willen aangaan.

Nu zijn er natuurlijk regels voor feedback geven. Zo leren de regels van ‘geweldloze communicatie’ ons, dat je eerst objectief moet beschrijven wat je ziet/hoort, dan helder je gevoel benoemen, vervolgens je onderliggende behoefte formuleren en tot slot een tip geven voor verbetering.

Het zijn prachtige regels, maar ik heb ze een normaal mens eigenlijk nog nooit op een goede manier horen toepassen. Hoe komt dat eigenlijk?

Vergeet de feedback regels

Dergelijke regels geven tevoren mogelijk een gevoel van controle. Maar als je midden in zo’n uitdagende en ook ongemakkelijke situatie zit, kunnen de regels juist een extra belemmering vormen. ‘Ojee, wat moest ik ook weer als eerste zeggen?’ ‘Wat waren mijn onderliggende behoeftes op dit moment ook weer?’

De behulpzame ‘feedback geven’ regels maken het op het moment suprême eigenlijk extra lastig.

Met als gevolg dat er nog een risico bijkomt. Namelijk, dat je de regels verkeerd uitvoert en zo het risico op een verkeerde reactie nog groter wordt.

Hoe feedback geven minder spannend wordt

De vraag is dus: Hoe zorg ik ervoor dat feedback geven minder spannend gaat voelen?

Want hoe minder spannend, hoe groter de kans dat ik het daadwerkelijk ga doen.

Hier komen 3 stappen, die niet kunnen mislukken:

       1. Doe maar wat, alles is goed.

Anders gezegd: maak het jezelf makkelijk, leg de lat niet te hoog. Waarom zou je dat doen?

Je kiest er namelijk al voor om uit de comfortzone te stappen. Je bent al goed bezig, door op dit punt voor jezelf op te komen en een patroon te doorbreken. Waarom zou de manier waarop je dat doet dan ook nog moeten voldoen aan allerlei regels?

       2. Kijk met een milde bril naar de ander.

Deze is natuurlijk de ‘dader’ van jouw onvrede. Aan de andere kant: hij/zij doet ook maar wat. Hij/zij is ook een mens van vlees en bloed. Mogelijk wordt deze boos, geïrriteerd of neemt hij/zij jou niet echt serieus. Het is zijn/haar manier om ermee om te gaan. Jij neemt initiatief en je mag daar trots op zijn.

        3. Zeg iets geruststellends of relativerends

Zeg voordat je je feitelijke feedback geeft eerst iets, dat de ander op zijn/haar gemak kan stellen op een manier die bij je past. Als je toon minder scherp kan zijn kan de ander makkelijker accepteren, wat mogelijk anders als lastige kritiek zou worden ervaren. Zo zorg jijzelf voor het verkleinen van het risico op ongewenste reactie.

Anders gezegd: door het voor de ander veiliger te maken, creëer je ook veiligheid voor jezelf. Het is allemaal wederkerig.

Voorbeelden:

• Mijn eigen casus hierboven: “Ik weet dat je het beste met me voor hebt. Daarom zeg je dat natuurlijk ook. Maar … “ en dan iets zeggen over de manier waarop.
• Op werk, iemand komt telkens te laat: “Ik vind het heel goed dat je naast je werk ook andere passies hebt waar je vol overgave voor gaat. Maar … “ en dan iets over dat telkens te laat komen.
• Op werk, de kwaliteit van de stukken is ondermaats: “Misschien ben ik best een perfectionist of schiet ik hier een beetje door, maar ik wil nu eenmaal graag … “ en dan iets zeggen over de kwaliteit van de stukken.
• Op werk: een man maakt een vrouw-onvriendelijke opmerking: “Sorry, jongens mag ik wat zeggen? Jullie hebben het erg gezellig en ik gun jullie ook zo’n fijne sfeer. Maar Wim (en dan Wim aankijken, eerder mild dan bestraffend): maak dat grapje liever niet, waar ik als vrouw bij ben. Nou ok, dat wilde ik kwijt. Koffie?”

Voor jezelf opkomen voor een betere relatie

• Het laatste voorbeeld is best pittig. Mocht je het grapje van Wim eerst willen bespreken met iemand anders, prima. Blijkbaar is rechtstreeks de feedback geven nu voor jou te risicovol. Probeer echter bovenstaande stappen/brillen te blijven toepassen. Probeer op te komen voor jezelf zonder de relatie schade te doen. Dat is de kunst!
• Volgens de theorie is er nog wel wat op af te dingen om feedback in te leiden met ‘sorry’-achtige teksten. Maar in de praktijk blijken dergelijke verzachtingen het verschil te maken tussen ‘wel-doen-maar-nog-niet-perfect’ en ‘niet-doen’.

Mij heeft het in elk geval geholpen bij feedback geven!