Aanspreekcultuur. Brrrr … Het woord alleen al. ‘We moeten leren elkaar vaker aan te spreken op gedrag.’ Maar om dit als startpunt nemen werkt vaak niet. Waarom niet? En hoe kunnen we dan wel de aanspreekcultuur verbeteren?
Aanspreekcultuur verbeteren en sociale risico’s
Waarom het niet werkt komt door onze negativity bias. We doen veel vaker negatieve aannames over mogelijke reacties van de ander, dan positieve: “Wat als de ander boos wordt of je belachelijk maakt?” Veel minder vaak zien we perspectief: “De ander zal vast begrip voor mij hebben, waardoor onze relatie beter wordt.”
We voelen zo een risico, dat de ander er niet constructief mee om zal gaan. Dat zogeheten sociale risico vinden de meeste mensen zo groot, dat ze het niet willen aangaan.
Hoe kunnen we dit gevoelde risico aan de voorkant verkleinen? Waardoor we het ongemak meer gaan zien als een uitdaging die wat oplevert, dan als een bedreiging om te vermijden?
1) Normaliseer zelfreflectie, vooral als leider
Hoe meer je hardop durft te reflecteren op je eigen gedrag, hoe meer ruimte je creëert om door anderen aangesproken te worden. Een leider die durft te vragen ‘Wat vinden jullie, dat ik hier anders kan/had kunnen doen/zeggen?’ zegt eigenlijk: ‘Ook jij hoeft niet perfect te zijn en ook jij mag je afvragen, wat je soms over het hoofd ziet of beter had kunnen doen.
Openlijke zelfreflectie is dé uitnodiging om aangesproken te worden. Zo maak je een lerende houding ook voor anderen normaal, wat uitnodigend werkt.
2) Maak ongemak voor elkaar ok
Iemand aanspreken is voor jullie allebei spannend. Als je dan je eigen ongemak durft te tonen, wordt het voor de ander makkelijker dat ook te doen.
Begin met te zeggen:
- “Ik ga misschien iets ongemakkelijks zeggen, ik vind het zelf in elk geval niet heel makkelijk.”
- Of: “Ik zit ergens mee en ik wil dat je dat weet.”
In beide gevallen laat je een zekere lef zien of de kracht van kwetsbaarheid. Deze zorgt bij de ander onbewust ALTIJD voor respect en empathie en nodigt uit om hetzelfde te doen.
3) Neem een onderzoekende houding aan
Check je aannames, sta open voor het perspectief van de ander. Realiseer je, dat jouw waarheid niet die van de ander hoeft te zijn. Soms bedoelt de ander het anders dan je denkt. Vaak komt dit voor bij afspraken, die iemand niet nakomt of verantwoordelijkheden iemand niet neemt: ‘Ik zie in je mail deze afspraak/dit besluit. Volgens mij hadden we iets anders afgesproken/besloten, namelijk dit. Of hoe zie jij dat?’ Of: ‘Zie jij dat ook zo?’
Op naar verbeteren van de aanspreekcultuur
Hopelijk wordt het ‘aanspreek-ongemak’ met deze tips meer een uitdaging dan een bedreiging. En daarbij: gemak dient de mens, ongemak laat hem groeien!