10 jun Omgaan met tegenslag

Het leven zit niet altijd mee. Tegenslagen horen erbij, grote en kleinere. That’s part of life. Een dierbare die overlijdt, je wordt ziek, een reorganisatie op het werk, een break-up of je printer begeeft het. Juist vlak voor een belangrijke presentatie. De vraag is hoe moet je omgaan met tegenslag?

Omgaan met tegenslag

Het is belangrijk te leren omgaan met tegenslag, zodat je uiteindelijk steviger in het leven staat. Een betere omgang kan het verschil zijn tussen een betekenisvol leven en een leven voor verwijten of schuldgevoel. Wees mild en heb geduld. Met jezelf en met anderen. Makkelijker gezegd dan gedaan? Ik neem je mee in het proces van tegenslag naar veerkracht.

Na elke tegenslag volgt een rouwproces(je)

In veel artikelen over omgaan met tegenslag wordt gesproken over veerkracht tonen. Bijvoorbeeld door naar de positieve kanten te kijken, te relativeren of te beseffen dat alles tijdelijk is. Dit zijn uiteraard goede tips, maar gaan voorbij aan de impact die de tegenslag zelf heeft.

Het is te vergelijken met een rouw-proces. Of dit nu een telefoontje is van je vriend die het uitmaakt of de mail, waarin staat dat jij bij de volgende ontslagronde zit of de printer die vastloopt: we ervaren allemaal een plotseling afscheid van iets dat je dierbaar was, namelijk je soepel lopende leventje.

Uiteraard is een dierbare verliezen het meest ingrijpend. Maar afscheid nemen van je baan, je relatie of een lekker werkende printer kennen vaak dezelfde emoties: ontkenning, boosheid naar buiten, boosheid/verdriet/schuldgevoel naar binnen en tot slot aanvaarding. En zoals bij een echt rouwproces, ben je pas toe aan de aanvaarding je de voorgaande fases hebt doorlopen.

Lekker even jezelf én anderen de schuld kunnen geven

Dus even geen oordeel op boosheid. Geef gewoon eerst maar die printer, je ex of je werkgever de schuld als daar je energie ligt. En mogelijk voel je jezelf ook schuldig. Ook dat is logisch. Het zijn de normale vecht- en vluchtreacties. Die hebben we als we controle verliezen of als ons iets overkomt, dat ons bedreigt. Die reacties moeten even de ruimte te krijgen.

Zo maak je tegenslagen betekenisvol

Als je ruimte hebt kunnen geven aan je eerste emoties, dan kun je open staan voor de aanvaarding. Sterker: tegenslagen in het leven kunnen heel betekenisvol zijn. Ze kunnen aanleiding zijn voor jou om zaken anders te benaderen, jezelf aan te pakken en patronen te doorbreken. Je reflecteert op wat er gebeurd is en je stelt jezelf vragen, die de voorbode zijn van persoonlijke groei. Voorbeelden genoeg:

• Welke positieve betekenis kan geven aan het feit, dat ik via deze reorganisatie mijn baan verlies?
• Moet ik niet gewoon echt met professionelere spullen aan de slag, nu de printer stuk gaat vlak voor deze belangrijke presentatie?
• Eet ik niet gezond genoeg, waardoor ik deze klachten heb?
• Ben ik gewoon nog niet attent en meelevend genoeg, dat het niet werkte met deze partner?

M.a.w. zoek bij een tegenslag naar een positieve betekenis voor jezelf.

Is deze tegenslag pech of een teken?

Jij maakt de keuze!

Sommige mensen denken, dat elke tegenslag een signaal is, waar ze iets mee moeten. Dan denken ze: ‘Het is niet voor niets, dat ik gestruikeld ben en nu een hersenschudding heb’. Mijn advies is hier scherp: mocht je goede energie krijgen van het zoeken naar zo’n betekenis, be my guest. Maar soms is het ook heel fijn een tegenslag gewoon te kunnen zien als pech. Printers gaan stuk. Soms ontmoet je onmiddellijk de ware, soms niet. Je bent gevallen, kan gebeuren.

Relativeren of betekenis geven? Speel daarmee. Je mag enerzijds kritisch zijn op jezelf. Maar ook mild en vinden, dat je gewoon pech had. Of een combinatie.

Frank Koerselman, hoogleraar psychiatrie en psychotherapie schreef ooit in zijn boek wie we zijn: wie zowel een beetje kind als een beetje volwassen kan zijn, zowel speels als ernstig, zowel onbevangen als kritisch, meestal redelijk in staat is tot zinvol relativeren.

Zinvol relatieveren. Het leven kunnen zien als een spel. Het is enerzijds leuk én leerzaam. En tja, anderzijds er is ook een dobbelsteen en die valt soms niet handig. Het hoort erbij. Gewoon weer opnieuw gooien tot het geluk je toelacht.